Αυτό το φυλλάδιο έχει ως στόχο να σας ενημερώσει με απλό τρόπο για την ύπαρξη ενός καρδιακού ελλείμματος, που ονομάζεται ανοικτό ωοειδές τρήμα (PFO) και για τη συναφή συγγενή πάθηση που λέγεται μεσοκολπική επικοινωνία (ASD). Θα περιγραφούν οι ενδείξεις και η τεχνική της διαδερμικής σύγκλεισής τους.
Τι είναι οι κόλποι της καρδιάς;
Η καρδιά αποτελείται από τέσσερις θαλάμους: δύο κόλπους (τον δεξιό και τον αριστερό) και δύο κοιλίες. Οι κόλποι βρίσκονται στο άνω μέρος της καρδιάς και συλλέγουν το αίμα που επιστρέφει από το σώμα (δεξιός κόλπος) και από τους πνεύμονες (αριστερός κόλπος). Ανάμεσα στους κόλπους υπάρχει ένα διάφραγμα, το μεσοκολπικό διάφραγμα, που φυσιολογικά εμποδίζει τη μεταφορά αίματος από τον έναν κόλπο στον άλλο.
Τι είναι το PFO και το ASD;
Το ανοικτό ωοειδές τρήμα (PFO) είναι ένα μικρό άνοιγμα στο μεσοκολπικό διάφραγμα που φυσιολογικά κλείνει μετά τη γέννηση (εικόνα 1). Στο 25-30% των ανθρώπων παραμένει ανοιχτό, συνήθως χωρίς συμπτώματα. Η μεσοκολπική επικοινωνία (ASD) είναι παρόμοιο έλλειμμα, αλλά μεγαλύτερου μεγέθους (εικόνα 2). Και τα δύο μπορεί να επιτρέψουν σε μικρούς θρόμβους αίματος να περάσουν από τη δεξιά στην αριστερή πλευρά της καρδιάς και να καταλήξουν στον εγκέφαλο, προκαλώντας εγκεφαλικό επεισόδιο
(εικόνα 3).
Εικόνα 1 Κόλποι και κοιλίες καρδιάς και παραμονή ανοιχτού ωοειδούς τρήματος (PFO)
Η μεσοκολπική επικοινωνία (ASD), επιπλέον, επιτρέπει ροή αίματος από τον αριστερό στο δεξιό κόλπο. Όταν η μεσοκολπική επικοινωνία είναι σημαντικού μεγέθους, η ροή από τον αριστερό στο δεξιό κόλπο είναι μεγάλη, το δεξιό μέρος της καρδιάς διατείνεται και επιβαρύνεται η λειτουργία του (εικόνα 2). Ο ασθενής τότε εμφανίζει δύσπνοια, εύκολη κόπωση, αρρυθμίες και αυξημένη πίεση στους πνεύμονες (πνευμονική υπέρταση).
Εικόνα 2. Μεσοκολπική επικοινωνία (ASD) με διάταση δεξιού κόλπου και δεξιάς κοιλίας.
Πότε χρειάζονται παρέμβαση το PFO και το ASD;
Η συντριπτική πλειοψηφία ασθενών με PFO δεν χρειάζεται θεραπεία ή παρέμβαση. Η κύρια ένδειξη για σύγκλειση του PFO είναι όταν σχετίζεται με ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε ασθενείς (συνήθως κάτω των 60 ετών) που έπαθαν ισχαιμικό εγκεφαλικό και δεν έχει βρεθεί άλλη προφανής αιτία, η παρουσία PFO αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Στα πλαίσια της διερεύνησης της αιτιολογίας του εγκεφαλικού, ο ασθενής υποβάλλεται σε σειρά αιματολογικών, απεικονιστικών, νευρολογικών και καρδιολογικών εξετάσεων. Όταν ο πλήρης έλεγχος καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το PFO σχετίζεται με το εγκεφαλικό, τότε συστήνεται διαδερμική σύγκλεισή του με ειδική συσκευή (σαν ομπρέλα) μέσω καθετήρα χωρίς χειρουργείο (εικόνα 4).
Εικόνα 3. Iσχαιμικό εγκεφαλικό που σχετίζεται με ανοιχτό ωοειδές τρήμα (PFO)
Σε ασθενείς με μικρού μεγέθους ASD δεν υπάρχει ουσιαστική επιβάρυνση της κυκλοφορίας αίματος στη δεξιά καρδιά και συστήνεται μόνο παρακολούθηση. Όταν όμως το μέγεθος της επικοινωνίας είναι σημαντικό, υπάρχουν συμπτώματα ή ευρήματα στο υπερηχογράφημα ενδεικτικά επιβάρυνσης της κυκλοφορίας, τότε συστήνεται σύγκλειση. Στο μεγαλύτερο ποσοστό των ASDs η σύγκλειση μπορεί να γίνει διαδερμικά με ειδική συσκευή (σαν ομπρέλα), με τρόπο παρόμοιο με το PFO. Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών με σύμπλοκα ελλείμματα μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική παρέμβαση.
Η Διαδερμική Σύγκλειση του PFO ή του ASD
Η σύγκλειση του PFO ή του ASD γίνεται συνήθως με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο μέσω διαδερμικής τεχνικής, χωρίς χειρουργείο. Με τη χρήση καθετήρα, μια ειδική συσκευή εισάγεται από τη φλέβα του ποδιού στο μηρό και οδηγείται μέχρι την καρδιά. Η συσκευή αυτή έχει δύο δίσκους, ένας εκ των οποίων ανοίγει στον αριστερό και ένας στο δεξιό κόλπο, κλείνοντας ανάμεσά τους (σαν σάντουιτς) το μεσοκολπικό διάφραγμα και το υπάρχον άνοιγμα PFO/ASD . Η συσκευή σταθεροποιείται στο σημείο του ανοίγματος και το κλείνει οριστικά (εικόνα 4).Η διαδικασία γίνεται συνήθως με αναισθησία και διαρκεί περίπου 30-60 λεπτά. Κατά κανόνα, οι ασθενείς παραμένουν ένα βράδυ στην κλινική για νοσηλεία και παρακολούθηση. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις δραστηριότητές του μέσα σε λίγες ημέρες.
Εικόνα 4. Διαδερμική σύγκλειση ανοιχτού ωοειδούς τρήματος (PFO).
Τι να περιμένετε μετά την επέμβαση;
Μετά τη σύγκλειση συστήνονται
- Φάρμακα που αραιώνουν το αίμα, όπως ασπιρίνη ή/και κλοπιδογρέλη για 3–6 μήνες
- Αντιβίωση πριν από οδοντιατρικές επεμβάσεις τους 6 πρώτους μήνες
- Υπερηχογράφημα καρδιάς στους 1, 6 και 12 μήνες και μετά μία φορά το χρόνο για τουλάχιστον 5 χρόνια
- Περιορισμός έντονης άσκησης για 3–4 εβδομάδες
Συχνές Ερωτήσεις
Πονάει η επέμβαση;
Όχι – γίνεται με παρουσία αναισθησιολόγου και οι περισσότεροι ασθενείς δεν αναφέρουν πόνο.
Θα μπορώ να κάνω τις καθημερινές μου δραστηριότητες;
Ναι. Μετά την αποκατάσταση, η καθημερινότητα συνεχίζεται κανονικά.
Η συσκευή παραμένει εφ’ όρου ζωής;
Ναι, και ενσωματώνεται στο τοίχωμα της καρδιάς. Δεν προκαλεί ενόχληση ή δυσφορία.
Υπάρχουν επιπλοκές;
Είναι πολύ σπάνιες (<1%), και περιλαμβάνουν αιμάτωμα, αρρυθμία ή σπάνια μετακίνηση της συσκευής
Συμπερασματικά
Η διαδερμική σύγκλειση του PFO/ASD είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης εγκεφαλικών επεισοδίων και καρδιολογικών προβλημάτων που σχετίζονται με αυτά τα ανοίγματα.
